بررسی روش تکثیر قلمه ای درختچه زینتی شیشه شور در شرایط درون شیشه ای و برون شیشه ای

به منظور بررسی تکثیر قلمه ای درختچه ی زینتی شیشه شور، اثرات زمان گرفتن قلمه، بسترهای ریشه زایی و غلظتهای مختلف ایندول بوتیریک اسید در شرایط گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. همچنین محیط های مختلف ریشه زایی مستقیم و ریزازدیادی ریزقلمه ها به همراه چند روش مختلف ضدعفونی ریزقلمه ها در شرایط درون شیشه ای در سال 1389-1390 در پردیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بررسی شد. طرح آماری استفاده شده در بخش گلخانه ای بصورت طرح اسپلیت پلات بر پایه فاکتوریل و در بخش درون شیشه ای بصورت طرح کاملاً تصادفی بود. در بخش گلخانه ای، قلمه های نیمه خشبی از مجمتع شهیدخدایاری در شهرستان ساری و در بخش درون شیشه ای نیز ریزقلمه ها از درختچه های حاصله از قلمه های ریشه دار شده در مرحله ی گلخانه ای تهیه شدند. برای تیمار قلمه ها محدوده ی غلظتهای صفر، 2000، 4000 و 6000 میلیگرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید و بسترهای ریشه زایی ماسه+پرلایت، ماسه+پرلایت+کوکوپیت، ماسه، ماسه+کوکوپیت و کوکوپیت+پرلایت استفاده شد. قلمه گیری در دو زمان (اواخر مرداد و اوایل مهر) صورت گرفت. در این آزمایش صفات درصد ریشه زایی، درصد قلمه های کالوس داده، میانگین طول ریشه، تعداد ریشه در هر قلمه، تعداد شاخه های حاصله، وزن خشک ریشه و درصد زنده مانی قلمه های ریشه دار شده پس از انتقال به گلدان اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها اثر معنیدار بسترهای ریشه زایی بر درصد ریشه زایی، طول ریشه و وزن خشک ریشه و همچنین اثر مثبت استفاده از تیمارهای اکسینی نسبت به عدم استفاده از آن را برای بسیاری از پارامترهای مثبت نشان داد. بسترهای ماسه+کوکوپیت و ماسه در بسیاری از پارامترها جزء بسترهای مناسب بوده است. زمان قلمه گیری نیز بر تمام پارامترها اثر معنیدار داشته و بیشترین میانگین-ها مربوط به تابستان بود. در خصوص درصد زنده مانی قلمه های ریشه دار شده پس از انتقال به گلدان نیز اثر تیمارهای هورمونی معنیدار بوده و بیشترین درصد مربوط به غلظت 4000 میلیگرم در لیتر بوده است. در بخش درون شیشه ای در بین تیمارهای ضدعفونی، استفاده از hgcl2 به عنوان ماده ضدعفونی کننده (1/0 درصد به مدت 8 دقیقه) کمترین آلودگی را بدنبال داشت. بیشترین درصد ریشه زایی مستقیم ریزقلمه ها در محیط ms مایع غنی شده با ایندول بوتیریک اسید در غلظت 4 میلی گرم در لیتر و یا محیط نصف غلظت ms مایع همراه با ایندول بوتیریک اسید در غلظت 2 میلی گرم در لیتر حاصل شد. امکان ریزازدیادی شیشه شور با ریزقلمه ساقه نیز بررسی شد. محیط arm حاوی 2 میلیگرم بر لیتر بنزیل آدنین و 2/0 میلی گرم در لیتر naa و یا iba منجر به تولید بیشترین تولید شاخه های درون شیشه ای شد. شاخه های حاصله با هدف تولید گیاه کامل روی محیط ریشه زایی زیرکشت شدند. بیشترین درصد ریشه زایی در محیط ½ms حاوی 5/1 میلی گرم در لیتر iba حاصل شد.